Samen werken aan groei

Hoe het onderwijs en het bedrijfsleven elkaar kunnen versterken

Groei en ontwikkeling. Dat is waar we samen naar streven voor studenten en leerlingen in onze samenleving. Hen goed voorbereiden op de toekomst, en zorgen dat zij straks met de juiste bagage hun (werkende) leven kunnen leiden. Een succesvolle stage draagt in hoge mate bij aan die groei. Maar wanneer is een stage succesvol? Wat verwachten bedrijven van een student of leerling én van de onderwijsinstelling? In gesprek met het bedrijfsleven zette Logistiek Platform ’s-Hertogenbosch het op een rij.

Bron: Avans Academie Associate degree

1. Investeer in een goede relatie

Zowel onderwijsinstellingen als bedrijven geven aan dat er behoefte is aan goede, duurzame relaties tussen bedrijfsbegeleiders en begeleiders vanuit school. Relaties die niet alleen per individuele student gelegd worden, maar juist ook in een vroeger stadium, wanneer er nog geen sprake is van een concrete stage. “Wij zouden graag een langdurige relatie ontwikkelen met een aantal onderwijsinstellingen”, zegt Martin Smits van SPS. “En het zou zéker ideaal zijn om ook met vaste contactpersonen te werken. Dan krijg je een verwevenheid en ga je elkaar beter begrijpen. Ik zou graag met onderwijsinstellingen om tafel gaan, om een dergelijke relatie op te bouwen. We hebben elkaar gewoon heel hard nodig en kunnen elkaar versterken.” Dat vindt ook Frank Bruurs van SMART HUB Logistics: “Zowel bedrijven als onderwijsinstellingen moeten voor ogen houden dat we een gezamenlijk doel hebben: de student zien groeien en hem of haar ondersteunen om een goed resultaat neer te zetten. Een goede onderlinge relatie helpt daarbij.”

“Het zou ideaal zijn om met vaste contactpersonen te werken. Dan krijg je een verwevenheid en ga je elkaar beter begrijpen.” Martin Smits – SPS

2. Wees betrokken

Een hoge betrokkenheid van de onderwijsinstelling bij een student en bij het stageproces wordt door bedrijven als zeer wenselijk ervaren. “Hoe groter de betrokkenheid vanuit school is bij het bedrijf en vice versa, hoe beter de samenwerking gaat verlopen”, zegt Frank Bruurs hierover. “Ik mis soms de betrokkenheid van de stagebegeleider vanuit school” zegt ook Martin Smits. “Soms worden stagebegeleiders vanuit school ingehuurd om stagebegeleider te zijn. Dat is dan bijvoorbeeld een oud-leraar. Vaak aardig en ter zake kundig, maar de betrokkenheid is dan te laag. Ik vind het belangrijk dat de stagebegeleider de student echt ként, en dat is niet altijd het geval. Dat vind ik zonde, want de betrokkenheid van de docent bij het stageproject is in mijn ogen essentieel voor het slagen van de stage.”

3. Maak duidelijke afspraken

Voor bedrijven is het daarnaast van groot belang, dat er heldere afspraken worden gemaakt vanuit school. “Wij merken dat er zowel vanuit de leerling als vanuit ons als JBZ behoefte is aan duidelijke opdrachten en/of duidelijke informatie vanuit de school” zegt Léon Koolen van JBZ hierover. “Van tevoren ontvangen wij dan ook graag een e-mail of map met onder andere welk niveau een leerling heeft, of een leerling mee gaat werken of zelfstandig een project dient te draaien, welke eisen de school heeft, of het belangrijk is dat een leerling meedraait in ons werkritme of ook ruimte krijgt om zelfstandig uren in te vullen enzovoorts.” Ook bij H&B Logistics vinden ze dit belangrijk. “Wij vinden het fijn als we dan tevoren de leerdoelen kennen van een student”, zegt Guido Handels van H&B Logistics. “Wat verwacht de school van de stage? Een stage is altijd een wisselwerking: je verwacht aan twee kanten een bijdrage: hij of zij leert iets, en wij hebben er wat aan. Het is fijn als dat van tevoren goed wordt afgestemd.” Ook Frank Bruurs sluit zich daarbij aan: “Van onderwijsinstellingen willen wij graag weten wat er verwacht wordt: wat is het doel en wat is het programma? Er moeten vanuit onze bedrijfsbegeleider voldoende contacturen en begeleiding ingepland worden, zodat een student er ook echt wat aan heeft. Als wij weten wat de leerdoelen en verwachtingen zijn, kunnen wij daar ook de juiste begeleiding op zetten. Daarnaast zijn er op meer fronten duidelijke afspraken nodig: bijvoorbeeld met betrekking tot de planning, de urenbesteding van een student én van ons tijdens de stageperiode, en de rollen die bij de stage horen: wie heeft welke verantwoordelijkheid? Daarnaast vind ik dat vanuit ons het perspectief duidelijk moet zijn: is er eventueel kans op een baan? En ook: wat wordt er vergoed?” Afspraken moeten dus niet alleen vanuit de school, maar ook vanuit de bedrijven gemanaged worden: “Bij ons in de hal gelden strikte afspraken”, zegt Guido Handels. “Het is belangrijk dat leerlingen of studenten daar focus hebben. Zij draaien mee in onze operatie, waar veiligheid een cruciale rol speelt. Ze werken met robots of met de sorteermachine. Op dat moment kunnen ze geen ‘lang leve de lol’-instelling hebben. Ze moeten zich constant bewust zijn van hun omgeving voor hun eigen veiligheid.”

4. Plan voldoende contactmomenten

Communicatie tussen stagebedrijf en onderwijsinstelling is van groot belang, zo geven de bedrijven aan. “Wij, maar ook de stagiair zelf, hechten veel waarde aan het contact met school”, zegt Martin Smits. “Studenten zijn zoekende in de richting die ze moeten kiezen. Daar moeten wij als bedrijf de samenwerking met de school zoeken, zodat we stagiaires beter kunnen helpen. Daarvoor is het nodig dat er communicatie is.” Ook Guido Handels geeft het belang van contactmomenten aan: “Wij zouden graag bijvoorbeeld één keer per kwartaal willen weten hoe het gaat en wat er speelt, om de koers te bewaken. Nu zien we dat de student en de mentor vaak wekelijks contact hebben, maar dat wij daar niet altijd bij betrokken worden.” Frank Bruurs geeft aan: “Bij sommige stages van een half jaar zien wij een stagebegeleider maar één keer. Dat vind ik echt te weinig, dan is elke maand beter.”

“Wij zijn heel sterk op motivatie gericht. Want pas als iemand gemotiveerd is, kun je hem of haar iets leren.” Léon Koolen – JBZ

5. Zorg dat studenten of leerlingen voorbereid zijn

Motivatie en betrokkenheid
Voor bedrijven is een goede motivatie en een grote betrokkenheid vanuit de student of leerling van wezenlijk belang. Het kan daarom nuttig zijn volgens de bedrijven als docenten dit nog eens aankaarten bij hun studenten. “Een grote betrokkenheid, dat is álles”, zegt Martin Smits hierover. “Je kunt het ook dankbaarheid noemen: je ziet dan dat de stagiair zijn best heeft gedaan; niet alleen voor zichzelf, maar ook voor het bedrijf. Ze zijn betrokken, draaien met ons mee en zijn onderdeel van ons bedrijf. Ze staan dan echt tússen de mannen hier.” “Een stage gaat verder dan alleen werken”, zegt ook Guido Handels. “Bij H&B willen we graag een wij-gevoel creëren binnen ons bedrijf; daar hoort een stagiair ook bij. Dus als hij dat gevoel ervaart, dan is een stage volgens ons al voor een groot deel geslaagd. Sowieso laten we graag ons sociale gezicht zien door leerlingen en studenten een fijne stageperiode te bieden. We bieden een luisterend oor, denken mee en willen onze cultuur persoonlijk houden.” Ook Léon Koolen van JBZ denkt er zo over: “Leerbereidheid en motivatie zijn voor ons het állerbelangrijkst. Dat kan ook vóór je werken: als we in een brief meteen al zien dat iemand heel erg gemotiveerd is, dan zeggen we: we gaan die meid of jongen hoe dan ook plaatsen. Het leerproces komt dan vanzelf wel. Wij zijn heel sterk op motivatie gericht, want pas dan kun je iemand iets leren.” Dat is overigens zeker niet alleen een taak van de docenten, volgens Frank Bruurs: “Wat ik mooi vind aan stages, is het groeipad dat studenten doorlopen. Als wij studenten een drive, motivatie en voldoening kunnen geven, dan zie je iemand groeien, en dat is mooi.”

Functioneren in een bedrijf en binnen een groep collega’s
Gemotiveerde studenten zijn bereid zich te houden aan de (basale) regels die binnen het bedrijf gelden. “Wat wij belangrijk vinden, is dat leerlingen of studenten op tijd zijn”, zegt Léon Koolen. “En dat als we afspraken maken, leerlingen zich hier ook aan houden. De focus moet in een stage zeker niet alleen liggen op de logistiek inhoudelijk, maar ook op functioneren op de werkvloer. Communicatie met anderen, op tijd zijn, wat betekent werken nou eigenlijk en wat wordt er dan van mij verwacht? Vaardigheden die nodig zijn binnen een bedrijf. Dat weten studenten en leerlingen natuurlijk nog niet, en ze moeten het dus nog leren, maar die leerbereidheid moet er wel zijn.” Ook bij H&B is functioneren binnen de normen, waarden en gebruiken van het bedrijf belangrijk. “Wij hebben wisseldiensten en als je bijvoorbeeld om 7u start, dan is het hier normaal om om 6.45u aanwezig te zijn”, zegt Guido Handels. “Dat past bij ons als familiebedrijf, waar we eerst nog even de tijd nemen samen koffie te drinken of het weekend door te nemen. Die sterke focus op normen en waarden uit zich soms ook in onze begeleiding. Zo hadden we ooit een oudere werknemer van ons, die op een gegeven moment wat moeilijkere jongeren had begeleid. Dat ging véél verder dan alleen een stage; hij was gewoon bezig probleemjongeren een nieuwe start te geven!”

“Soms gaat onze begeleiding véél verder dan alleen een stage. Zo was één van onze werknemers op een gegeven moment bezig probleemjongeren een nieuwe start te geven!” Guido Handels – H&B Logistics

Leerbereidheid en tegen kritiek kunnen
Om te kunnen groeien, moeten studenten en leerlingen volgens de bedrijven bereid zijn om stappen te zetten. Dat betekent in eerste instantie dat ze kritiek moeten kunnen incasseren. “Uiteraard proberen wij het altijd op een prettige manier te brengen als er iets niet goed is gegaan”, zegt Léon Koolen hierover. “Maar het is wel fijn als studenten daarmee om kunnen gaan en ertegen kunnen als wij dat zeggen.” Leerbereidheid gaat uiteraard niet alleen om kritiek incasseren, het gaat ook over kansen pakken. “Een stage is voor mij geslaagd als een stagiair de mogelijkheden die door ons geschapen worden, ten volle benut,” zegt Frank Bruurs. “In het begin is het uiteraard erg aftasten, de kunst is dan om de student op een goede manier op te peppen. Een innerlijke drive te ontketenen. Dat voel ik als een verantwoordelijkheid vanuit ons als stagebedrijf. Ik geef jou het mes, maar je moet wel je eigen biefstuk snijden.”

6. Zorg dat je als begeleider zelf voorbereid bent

Voldoende en actuele kennis, weten waar een student of leerling terecht komt én wat er speelt in de markt, zijn volgens bedrijven zeer wenselijk om tot een succesvolle stage te komen. “Wij merken dat scholen en studenten vaak achterlopen als het gaat om thema’s als milieu, veiligheid, technieken, zoals camera’s en autonoom rijden…” zegt Guido Handels. “Geen enkele vrachtwagen is nog handgeschakeld en geen enkele vrachtwagenchauffeur werkt nog met tachoschijven, want ze hebben allemaal een boardcomputer. Waarom zijn leerlingen daar dan wél nog steeds mee bezig?” Ook Frank Bruurs kaart dit aan: “Het is fijn als een docent kennis van zaken heeft, en kennis van de organisatie waar de student terecht komt. Maar ook een up-to-date kennis van de markt is belangrijk.” “Wij lopen soms tegen een kenniskloof aan: de kloof tussen theorie en praktijk is enorm”, zegt ook Martin Smits hierover. “De eerste weken moeten studenten uit het hoger onderwijs vaak theoriestudie doen, maar als ze hier rondlopen in de praktijk, dan zien ze wat hier écht gebeurt. School sluit daar niet altijd bij aan. Hierover zou ik, onafhankelijk van de stagiair, wel eens met de onderwijsinstellingen het gesprek aan willen gaan.”

7. Zorg waar nodig voor voldoende ondersteuning

Niet iedere stage loopt zoals gepland. Dan is het volgens de bedrijven belangrijk dat er bijvoorbeeld geschoven kan worden met contactmomenten of extra begeleiding gegeven kan worden. “Voor ons is het belangrijk dat als er issues zijn, dat de school dat mee oppakt”, zegt Guido Handels daarover. Ook Léon Koolen geeft dit aan: “Wij verwachten van scholen en begeleiders dat ze ondersteuning bieden en ons een handje helpen als dat nodig is. Maar ook dat we gezamenlijk snel schakelen als er iets is.” Net zoals Léon Koolen ziet ook Martin Smits hierin, naast een taak voor docenten, een taak voor het stagebedrijf zelf: “Mochten er motivatieproblemen zijn of ze komen niet op tijd, dan pakken we dat aan. Dat lukt eigenlijk altijd wel. Wij laten niemand glippen. Dan worden ze op dat moment wat intensiever door ons begeleid. En we koppelen het terug naar de school. Wij willen zelfstandige mensen maken, maar als ze dat extra zetje nodig hebben, dan gaat dat hier wel redelijk natuurlijk.”

“Als een opdracht afwijkt van het klassieke model, is het belangrijk dat docenten daarop meebewegen. Logistiek is 80% standaard, maar afwijkend, nieuw en spannend is leuker!” Frank Bruurs – SMART HUB Logistics

8. Toon flexibiliteit

Niet iedere stage past binnen het boekje. Soms is een student creatief, innovatief en wil hij of zij de dingen nét anders doen. Kwaliteiten die soms lastig passen binnen een onderwijsprogramma, maar volgens de bedrijven (mits goed uitgevoerd) júíst aangemoedigd moeten worden, omdat er behoefte is aan innovatieve medewerkers in de toekomst. “Het is goed als docenten zich realiseren dat de theorie niet altijd matcht met de praktijk” zegt Frank Bruurs hierover. “Juist dáár zit de toegevoegde waarde: dát is de ervaring die je moet opdoen. Het is dan belangrijk dat docenten mee kunnen bewegen, uiteraard naast het traditionele stuk, waarvan ik begrijp dat het moet gebeuren. Dat ze kennis hebben van wáár de opdracht afwijkt van het klassieke model en daarop mee kunnen bewegen. Logistiek is 80% standaard, maar afwijkend, nieuw en spannend is leuker!”

Landelijke Dag voor de Logistiek

Op 18 november 2022 vindt op het Koning Willem I College de Landelijke Dag voor de Logistiek (LDL) plaats. Die dag komen docenten en teamleiders van het vak logistiek in ’s-Hertogenbosch bijeen. Leden van het Logistiek Platform hebben spontaan hun medewerking toegezegd. Circa tien bedrijven uit Den Bosch (en omgeving) geven een rondleiding: SPS/Rustoleum, Heineken, SMART HUB Logistics, BCTN Den Bosch, Brouwers Logistics, DHL Parcel, Jumbo, Alliance Healthcare (Veghel), MHS Global en Holweg Logistics. Daarnaast verzorgen H&B Logistics, Heineken, Van Berkel Logistics, Vijf Sterren Logistiek en Logistics Community Brabant ook een workshop.

“Speerpunt voor de LDL zijn de trends, innovaties en veranderingen in de logistiek die wij als docenten in ons onderwijs mee zouden moeten nemen om onze studenten, de (toekomstige) werknemers in de logistiek, op de best mogelijke manier voor te bereiden op hun toekomstige baan/werkveld,” zegt Monika Kirste van het Koning Willem I College hierover. Een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven in het logistieke veld!